اصغر قائدان: شواهد تاریخی حاکی از جعلی بودن کتاب ابوحیان است - وبلاگ دانشجو

به گزارش وبلاگ دانشجو، نشست رونمایی و معرفی کتاب سقیفه و خلافت با حضور دکتر اصغر قائدان، استاد دانشگاه تهران، دکتر سعید طاووسی شاد، استاد دانشگاه علامه طباطبایی و محمدحسین خوانین زاده، پژوهشگر، مترجم و مولف کتاب شنبه 23 اردیبهشت ماه در سالن گوشه نقد نمایشگاه کتاب 1402 برگزار گردید.

سعید طاووسی خشنود گفت: مؤلف، کتاب درخوری را تألیف نموده است و آثار و منابع متعددی را دیده و ترجمه نموده است اما باید این نکته را یادآور شد که به نظر من این متن ابوحیان جعلی است. در متن کتاب چند نامه ابوبکر به امام علی(ع) و عمر به امام آمده که متن و لحن نامه ها شک برانگیز است. هر چند در متن نامه ها لحن ابوبکر و عمر فرق دارد.

او اضافه کرد: در متن کتاب نگاه شاعرانه حاکم است و از آرایه های ادبی بسیار استفاده شده است. همین موضوع شائبه جعل را بیشتر می نماید. بعضا شبهاتی درباره این متن وجود دارد و پاسخ کافی برای آن نیست.

این استاد دانشگاه علامه مطرح کرد: دلایلی برای ساختگی بودن روایت خیلی زیاد است برای نمونه تناسب نداشتن روایت با گفتار، عدم نقل در منابع دیگر، نداشتن گزاره های تاریخی و ... که نمی توان به راحتی از آنها گذشت.

سعید طاووسی خشنود گفت: در کتاب سقیفه و خلافت آمده است که این متن شواهد و روایاتش در متون دیگر هست. این نکته، سخن عجیب و غریبی نیست، بلکه اتفاقا یکی از شیوه های رایج جعل است. در منابع اهل سنت نیز روایاتی را به ائمه نسبت می دهند در دفاع از خلفا که یکی از شیوه های رایج جعل است.

او اضافه کرد: دانای کل بودن قرینه واضح جعل است. کتابی که راوی آن دانای کل است و از روایات میان دو فرد در خلوت هم خبر دارد به شکلی که انگار رمان می نویسد. مثل داستان طفلان مسلم شیخ عباس قمی کذب است و من باور نمی کنم که واقعیت داشته باشد. چون این داستان را یک دانای کل روایت نموده است. کاش اعتراف به جعل ابوحیان را بیشتر دنبال می کردید و روایات درباره او را می آوردید.

شواهد حاکی از جعلی بودن متن است

اصغر قائدان در بخش دیگری از رونمایی کتاب سقیفه و خلافت گفت: سخنان سعید طاووسی خشنود درباره کتاب درست و به جا بود. هر چند این کتاب برای یک خواننده غیرمرتبط با روایت سقیفه با نثر عرب در قرن چهارم و پنجم است. اگر 10 صفحه از متن رساله را نگاه کنید اصلا شک می کنید که این متن اصلی یا جعلی است؟

او اضافه کرد: در نامه ای که خلیفه دوم به امام علی(ع) نوشته شده است، نثر را که بخوانید متوجه می شوید که بسیار ادیبانه است که چنین متنی در متون اولیه اسلام به خلیفه دوم نسبت داده نشده است که این طور زیبا و بلیغانه صحبت کند.

استاد دانشگاه تهران اعلام کرد: بحثی در نامه درباره فتوحات است که حداقل 20 سال بعد از سقیفه مطرح می گردد چه طور در بحث خلافت این موضوع میان امام علی(ع) و عمر مطرح شده است؟ آیا ابوحیان آینده را پیش بینی می نماید؟ عناوینی که درباره ایرانیان و اعراب به کار برده است کاملا نشان می دهد که متن جعلی است.

اصغر قائدان گفت: اگر نخستین گزارش ها را درباره سقیفه در منابعی مانند فتوح ابن اعثم کوفی و تاریخ طبری بخوانید می بینید که در سیره ابن هشام مفصل ترین گزارش از سقیفه آمده است. چگونه است که در هیچ کدام از این منابع از نامه هایی که در رساله ابوحیان آمده، خبری نیست! تمام شواهد را که کنار هم بگذارید حاکی از جعلی بودن متن ابوحیان است.