میدان مغناطیسی مانیتور رایانه، منشأ خستگی مزمن کارمندان - وبلاگ دانشجو

به گزارش وبلاگ دانشجو، این روزها در هر مکان اداری و غیر اداری، می توان انواع و اقسام تجهیزات الکترونیکی به ویژه انواع رایانه و وسایل ارتباطی را مشاهده کرد. بررسی های محققان نشان می دهند که امواج الکترومغناطیسی ساطع شده از این دستگاه ها به ویژه مانیتور رایانه ها می تواند مشکلاتی را برای افراد ایجاد کند.

به گزارش وبلاگ دانشجو، میدان های الکترومغناطیسی، خطوط نامرئی نیرو هستند که از طریق تجهیزات برقی و الکترونیکی مانند رایانه، مایکروفر، تلویزیون و مودم تولید می شوند. این میدان ها در نتیجه حرکت ذرات باردار در محیط رسانا و خلاء به وجود می آیند و دارای نوعی انرژی هستند که بر اتم ها و مولکول ها تأثیر گذاشته و به جذب یا بازتابش امواج الکترومغناطیس منجر می شوند. رایانه ها، لپ تاپ ها، تلفن های همراه و سایر تجهیزات الکترونیکی در گروه تولیدکنندگان امواج الکترومغناطیسی قرار دارند. میدان های مغناطیسی اطراف مانیتور رایانه ها در محدوده فرکانسی خیلی پایین یا ELF و محدوده فرکانسی فوق العاده پایین یا VLF قرار دارند.

معمولاً مواجهه کوتاه مدت با میدان مغناطیسی در این محدوده بر کیفیت خواب انسان اثر سوء می گذارد، ولی در درازمدت می تواند سبب بروز مسئله ای به نام سندروم خستگی مزمن گردد. این سندروم بر عملکرد بسیاری از بخش های اصلی بدن مثل سیستم های فیزیولوژیکی، ایمونولوژیکی، هورمونی، معده ای-روده ای و اسکلتی-عضلانی تأثیر می گذارد. اختلال در مکانیسم اعصاب مرکزی مثل سیکل خواب و بیداری و سایر ناراحتی های روانی شناختی نظیر اختلال حافظه کوتاه مدت و تمرکز انسان، اختلال در دستگاه بینایی و شنوایی، اختلال در سیستم قلبی-عروقی، خشکی دهان و چشم گیجی و مسائل تعادلی، سردردهای غیرمعمول و احساس گرفتگی در صورت و دست و پا از دیگر عوارض مهم آن محسوب می شوند.

با توجه به اهمیت این عوارض، گروهی از محققان کشورمان از دانشگاه علوم پزشکی گلستان اقدام به انجام یک مطالعه تحقیقاتی کرده اند که در آن، شدت میدان الکترومغناطیسی مانیتورهای رایانه مورد استفاده کارکنان ادارات مورد بررسی واقع شده است.

در این مطالعه که بر روی 100 رایانه مورد استفاده 100 نفر از کارکنان ادارات مختلف استان گلستان انجام شده، پژوهشگران، شدت میدان های الکتریکی و مغناطیسی مانیتورهای رایانه در فواصل 30، 50 و 60 سانتی متری و در چهار جهت مختلف مانیتور با استفاده از یک روش استاندارد مقدار گیری و مقایسه کردند.

آنها همچنین برای ارزیابی عوارض ناشی از کار با مانیتورهای رایانه از پرسشنامه استاندارد مؤسسه ملی ایمنی و بهداشت شغلی استفاده نمودند.

نتایج این بررسی ها نشان داد اگرچه مقدار امواج الکتریکی مانیتورهای رایانه در کلیه شرایط، پایین تر از حد استاندارد بود، ولی مقدار امواج مغناطیسی تولید شده، بسیار بالاتر از حد استاندارد بوده و نیاز به توجه دارد.

در این خصوص، محمد هادی مهدی نژاد، دانشیار و پژوهشگر مرکز تحقیقات بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی گلستان و همکارانش می گویند: طبق یافته های ما، بیشترین شدت امواج الکترومغناطیسی در جلوی مانیتورها و در فاصله 30 سانتی متری و کمترین آن در حالت خاموش و در فاصله 60 سانتی متری از مانیتور مشاهده شد.

آن ها می افزایند: افزایش طول زمان کار با مانیتورهای رایانه در روز، سبب افزایش علائم سندرم خستگی مزمن در کاربران گشت. شیوع سردرد و سرگیجه در کاربرانی که بیش از چهار ساعت پشت مانیتورهای رایانه قرار گرفته بودند، بیش از دیگر افراد بود. به علاوه، تفاوتی در خصوص علائم بالینی بین مردان و زنان و نیز علائم سندرم خستگی وجود نداشت.

نتایج این مطالعه تأکید می کند که فعالیت روزانه با رایانه تأثیر بالاتری نسبت به سال های فعالیت با رایانه ها دارد. به این معنی که چنانچه فرد طی روز از استانداردهای کار با رایانه ها تبعیت کند، می تواند طی سال ها فعالیت از عوارض بسیار کمی رنج ببرد.

به بیان مهدی نژاد و همکارانش، در نظر گرفتن برنامه های استراحت و ورزش در محیط کار برای کاربران رایانه می تواند تا حدود زیادی از عوارض سوء آن جلوگیری به عمل آورد. زیرا پایین بودن شدت امواج الکترومغناطیس نمی تواند ضمانتی برای پیشگیری از عوارض سوء باشد.

این محققان تأکید دارند که انجام مطالعات جامع در خصوص خطرات احتمالی ناشی از تجهیزات الکترونیکی مورد نیاز است. همچنین برنامه ریزی سازمان های دولتی برای پیشگیری از عوارض سوء احتمالی بر سلامت کارکنان به خصوص زنان و مردان جوان ضروری است و علاوه بر این، آموزش کاربران به منظور افزایش آگاهی، نگرش و عملکرد در خصوص عوارض سوء کار مداوم با رایانه ها می تواند مفید باشد.

گفتنی است این یافته های علمی پژوهشی را مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان منتشر کرده است.